Spacerując z Hammeren możesz zawędrować do niezwykłego historycznego obiektu – zamku Hammershus. Ten kompleks fortyfikacji zasługuje jednak na osobną wycieczkę, podczas której czekają na Ciebie malownicze krajobrazy i ważny rozdział historii wyspy.

Ruiny zamku Hammershus – informacje praktyczne

Zanim przejdziemy do historii fortecy, kilka informacji praktycznych o jej zwiedzaniu.

Jak dotrzeć do Hammershus?

Hammeshus mieści się na północno-wschodnim wybrzeżu wyspy, w niedalekiej odległości od Allinge-Sandvig

Do Hammershus możesz dotrzeć spacerem z Hammeren, dostać się autobusem nr 7+8 (aktualny rozkład znajdziesz tutaj) lub przyjechać samochodem i zaparkować tuż obok ruin (koszt w sezonie wysokim to 35 DKK za 6 godzin).

Bilety do Hammershus

Wstęp na teren fortecy jest bezpłatny.

Atrakcje Hammershus

Hammershus znajduje się na skalnym klifie, na wysokości 75 m n.p.m. . Na terenie ruin zamku znajdziesz mur o długości 750 m, szańce oraz fosę, a ich centralnym punkcie basztę Mantel (duń. Mantletårnet), która jest najstarszym obiektem, z początku XIII wieku.

Apartamenty Bornholm Pyttegaården

Na terenie fortecy, oprócz ruin Hammershus, znajdziesz:

  • Centrum turystyczne Hammershus, w którym poznasz fascynującą historię zamku i zobaczysz zapierającą dech w piersiach panoramę widokową.
  • Kawiarnia Brohusets, w której zjesz przekąski kuchni europejskiej z widokiem na malowniczy krajobraz zamku.
  • Sklep Brohusets z lokalnym rękodziełem, często wykonywanym na specjalne zamówienie (stąd części pamiątek nie znajdziesz nigdzie indziej)

Dodatkową atrakcją będą pasące się na łąkach wokół zamku owce, które dopełnią wyjątkowość doświadczania historii Bornholmu.

Zamek Hammershus z psem

Co ważne, na teren Hammershus możesz wejść z psem bez żadnych większych ograniczeń – pies musi być jedynie na smyczy, by nie stanowić zagrożenia dla owiec i pozostałych turystów.

Owce w Hammershus fot. Ewelina Podrez-Siama
Owce w Hammershus fot. Ewelina Podrez-Siama

Historia zamku Hammershus

Pozornie zaskakująca może być chęć fortyfikowania tak niewielkiej wyspy jak Bornholm. Wynika to jednak z jej strategicznego położenia, umożliwiającego kontrolę głównych szlaków handlowych i komunikacyjnych na Morzu Bałtyckim – pomiędzy terenami historycznej Skanii, a Niemcami i innymi państwami bałtyckimi (w tym Polską).

Dlatego historia Hammershus jest ciekawa, ale i niejednoznaczna. Istnieją dwie teorie dotyczące powstania zamku.

Szwedzka odpowiedź na budowę twierdzy w Lilleborg…

Pierwsza z nich mówi, że budowa prawdopodobnie została zakończona około 1255 roku, a jej inicjatorem był arcybiskup obecnie szwedzkiego miasta Lund, który zabiegał o panowanie na wyspie z Królem Danii. Powstały w Hammeren zamek miał być odłożoną w czasie odpowiedzią na budowę twierdzy Lilleborg z ok. 1150 roku.

Ze względu na dużą rozpiętość czasową w obrębie tej hipotezy, trudno określić czy mowa o inicjatywie Assera (arcybiskup Lund w latach 1104-1137) czy może działaniach Jensa Granda (1289–1302). Wbrew pozorom nie musi to się wykluczać – proces budowy tego typu fortyfikacji od planu do finalnej formy to dekady.

Wiadomo natomiast, że 1259 r. wojska arcybiskupie doszczętnie zniszczyły Lilleborg, po którym dziś zostały jedynie niewielkie ruiny. Hammershus od tamtego momentu stał się głównym zamkiem wyspy.

To pokazuje jak silna i długotrwała była walka o hegemonię pomiędzy Danią, a Szwecją, co niewątpliwie wpływało na niełatwą historię Bornholmu, ale i silny lokalny patriotyzm jej mieszkańców.

… czy baza duńskich wypraw krzyżowych?

Autorem drugiej teorii jest Kjeld Borch Westh, kierownik Duńskiego Muzeum Narodowego. Bazując na najnowszych odkryciach archeologicznych, sugeruje on, iż Hammershus został zbudowany na początku XIII wieku i miał służyć za rezydencję króla Danii Waldemara II i bazę dla duńskich wypraw krzyżowych.

Próby wyjaśnienia skomplikowanych początków historii zamku trwają do dziś.

Zamek Hammershus
Zamek Hammershus

Dalsze losy i burzliwa historia spornego zamku

Niezależnie od tego, która z teorii jest prawdziwa, Hummershus od początku stanowił przedmiot sporu pomiędzy Danią, a Szwecją. Przechodził z rąk do rąk, raz stanowiąc własność Króla Danii, a raz Arcybiskupa Lund. Wbrew pozorom jednak to nie Dania czy Szwecja odpowiadają za ostateczny wygląd zamku.

W 1522 roku Bornholm został przekazany w ramach spłaty długu hanzeatyckiemu (należącemu do średniowiecznej Hanzy – związku kupców/miast handlowych), niemieckiemu miastu Lubeka. Wówczas na terenie Hummershus powstały nowe umocnienia, które nadały zamkowi kształt rozpoznawalny w dzisiejszych ruinach. Bornholm wraz ze swoją twierdzą powrócił do Królestwa Danii w 1576 roku.

Wraz z rozwojem broni palnej i artyleryjskiej w XVII wieku, twierdza zaczęła tracić na znaczeniu w północnej Europie. W 1645 roku cała wyspa została tymczasowo podbita przez Szwecję, ale powróciła na mocy traktatu pokojowego do Danii.

Zaledwie 13 lat później na mocy traktatu pokojowego w Roskilde Bornholm ponownie powrócił we władanie Szwecji.

W tym samym roku 1658 na Bornholmie wybuchło powstanie, a Hammershus zostało zdobyte za pomocą podstępu dzięki mundurowi zastrzelonego w Rønne kapitana garnizonu szwedzkiego. Powstanie zakończyło się w 1660 roku traktatem pokojowym w Kopenhadze. Tym samym zamek wraz z całą wyspą powrócił do Królestwa Danii.

Niemalże wiek później, w 1743 roku Rønne stało się siedzibą namiestnika królewskiego, co sprawiło, że Hammershus straciło na znaczeniu i zdecydowano się ją zburzyć. Twierdza popadła w ruinę, a surowce z niej pozyskane służyły jako materiały budowlane dla mieszkańców okolicznych wsi i miast (a także do budowy twierdzy na Christiansø).

W 1822 Hammershus zyskało status zabytku i wówczas rozpoczęła się stopniowa renowacja ruin, która trwa do dziś.

Ruiny Zamku Hammershus - krajobraz
Ruiny Zamku Hammershus – krajobraz

Bibliografia