Svaneke – idylla artystów i rzemieślników

Svaneke, najbardziej na wschód wysunięte miasto Bornholmu to klejnot wśród duńskich miasteczek. Znane ze swojej doskonale zachowanej architektury z XVI wieku, malowniczych uliczek i tętniącej życiem atmosfery rzemiosła artystycznego, Svaneke jest miejscem, które Cię zachwyci! I choć zaledwie parę dni temu pisałam, że Nexø jest moim ulubionym miejscem na wyspie to Svaneke ma wyjątkowe miejsce w moim sercu. Wschodnie wybrzeże Bornholmu po prostu zachwyca.

Praktyczne Informacje

Jak dotrzeć do Svaneke?

Svaneke jest łatwo dostępne z każdego miejsca na Bornholmie. Można dojechać tu samochodem, rowerem lub skorzystać z dobrze rozwiniętej sieci lokalnych autobusów, które oferują regularne połączenia z resztą wyspy. Do Svaneke dojeżdża linia 4 i 7+8.

Rozkład tras i harmonogram odjazdów lokalnych autobusów znajdziesz tutaj.

Przeczytaj także: Jak dostać się na Bornholm z Polski? [PRZEWODNIK]

Gdzie zjeść w Svaneke?

Kulinarna strona Svaneke nie zawodzi. Miasto słynie z małego browaru Bryghuset, oferującego lokalne piwa rzemieślnicze oraz wytwórni słodyczy Bolcheriet . W obu możesz nie tylko zakupić lokalne specjały, ale także przyjrzeć się procesowi ich produkcji.

Svaneke Bryghus A / S
Svanevang 10, 3740 Svaneke, Dania

Bolcheriet – Svaneke
Svaneke Torv 7, 3740 Svaneke, Dania

Svaneke oferuje także szeroki wybór lokali gastronomicznych, od przytulnych kawiarni (sprawdź Café Skansen) po restauracje (sprawdź Loisekroen). Każdy znajdzie tu coś dla siebie, niezależnie od tego czy szuka tradycyjnych dań kuchni bornholmskiej czy bardziej nowoczesnych kulinarnych interpretacji.

Miłośnicy lokalnej kuchni powinni odwiedzić Svaneke Røgeri, czyli lokalną wędzarnię.

Svaneke Røgeri
Fiskergade 12, 3740 Svaneke, Dania

Krótka Historia Svaneke

Svaneke w 1410 roku znane było jako Swencke, od starodunajskiego słowa “swan” (łabędź) i “wīka” (zatoka). Jest najbardziej wysuniętym na wschód miastem Danii. Do niedawna było także najmniejszym duńskim miastem, teraz zajmuje drugie miejsce po Ærøskøbing, z liczbą mieszkańców wynoszącą 1 104 na dzień 1 stycznia 2023 roku.

Tradycje Svaneke sięgają XIII wieku, kiedy to ówczesne Swencke słynęło z rybołówstwa (dominował tu połów śledzi). Rozwój jako miasta targowego datowany jest z kolei na początek XVI wieku.

W swojej historii Svaneke doświadczyło wielu zmian, w tym pożaru w 1610 roku, który zniszczył niemal połowę miasta oraz krótkotrwałego włączenia do Imperium Szwedzkiego w latach 1658-1660.

Rozkwit miasta nastąpił w XVIII i XIX wieku dzięki rozwijającemu się handlowi i budownictwu okrętowemu, co zaowocowało budową charakterystycznych domów kupieckich.

Obecny, wyjątkowy i zatrzymany w czasie wygląd Svaneke zawdzięczamy “Przyjaciołom Svaneke”, którzy zapobiegli nadmiernym pracom renowacyjnym związanym z rozwojem kolei żelaznej.

Atrakcje Svaneke

Architektura i Zabytki

Przechadzając się po Svaneke, nie można oprzeć się urokowi jego zabytkowej architektury. Zabytkowe centrum miasta w 1975 roku zostało uhonorowane Europejskim Złotym Medalem Dziedzictwa Architektonicznego.

Będąc w Svaneke zobacz koniecznie:

Svaneke Gamle Fyr

Latarnia morska Svaneke (duń. Svaneke Fyr) znajduje się na południowy wschód od portu i centrum miasta. Całkowita wysokość wieży wynosi 18 metrów, a jej powstanie jest konsekwencją tragicznego wypadku w historii polskiej żeglugi.

Historia latarni sięga 1914 roku, kiedy to szkuner pod polską banderą, “Louise & Helene”, został zepchnięty na skały przy Hullenakke przez silny wiatr i gęstą mgłę. Warto zaznaczyć, że w owym czasie Polska nie funkcjonowała jako suwerenne państwo, więc formalnie statek operował pod flagą Cesarstwa Niemieckiego, kontrolującego ówcześnie te wody.

Tragiczny wypadek, w którym zginęła trzyosobowa załoga, stał się przyczynkiem do powstania latarni morskiej na Hullenakke, mającej na celu poprawę bezpieczeństwa żeglugi w tym regionie.

Projekt budowli powierzono architektowi Otto Bertlesenowi, a ukończona latarnia z 1919 roku, zbudowana z granitu z Nexø i piaskowca, stała się ważnym punktem nawigacyjnym. W 2010 roku latarnia została wyłączona z użytku.

Svaneke Gamle Fyr stanowi niebagatelną atrakcję turystyczną. Bliskość malowniczej zatoki Hullehavn dodatkowo podkreśla jej urok.

Svaneke Gamle Fyr
Skovgade 30, 3740 Svaneke, Dania

Svaneke Kirke

Charakterystyczny czerwony kościół w Svaneke, góruje nad miastem, znajdując się na wysokości 18 metrów n.p.m. Jego historia sięga XVI wieku, kiedy to na jego miejscu istniała mała kaplica. Przez lata obiekt był rozbudowywany, a wieża zakończona została w 1789 roku. W 1881 roku, pod kierownictwem architekta Mathiasa Bidstrupa z Rønne, kościół przeszedł generalny remont. Zbudowany głównie z granitu, zachował elementy gotyckie, w tym południową ścianę nawy oraz dolne partie wieży z XVI wieku. Zewnętrzne ściany pokryto czerwoną farbą, a na wieży umieszczono wiatrowskaz z łabędziem, symbolizującym herb miasta.

Svaneke Kirke
Kirkepladsen 2, 3740 Svaneke, Dania

Svanemøllen – stary wiatrak w Svaneke

Svanemøllen (“łabędzi młyn”) to drewniany wiatrak holenderski znajdujący się na zachód od Svaneke. Został zaprojektowany przez Christiana Sommera z Rønne i zbudowany w 1857 roku. Młyn miał pięć żarn, trzy do mąki, pozostałe do otrębów i plew.

Obok zbudowano również półdrewiany, dwupiętrowy dom z piwnicą, początkowo mieszkał w nim sam Christian Sommer, który prowadził młyn do 1861 roku.

Następnie, do 1920 roku młyn prowadził Hans Anker Kofoed i jego syn. W 1895 roku otworzyli piekarnię. Za ich czasów do konstrukcji młyna dodano samoregulujące się żagle, system regulacji kierunku i silnik umieszczony w małej szopie. Podczas I wojny światowej silnik dostarczał elektryczność ludności w Svaneke.

Zarówno wiatrak, jak i piekarnia zakończyły działalność w latach 50. XX wieku. Tuż przed planowaną rozbiórką, w 1958 roku, Svanemøllen został nabyty przez stowarzyszenie Svanekes Venner (wcześniej wspomniani “Przyjaciele Svaneke“), które następnie przeprowadziło obszerne prace renowacyjne prowadząc do wpisania młyna na listę zabytków w 1960 roku. Od tamtego czasu przeprowadzono również dalsze prace, które sprawiły, że obecny Svanemøllen jest jednym z najlepiej zachowanych młynów na wyspie.

Svanemøllen
Nørrevang 9C, 3740 Svaneke, Dania

Svaneke Vandtårn – wieża ciśnień w Svaneke

W pobliżu Svanemøllen znajduje się też wieża ciśnień, którą zaprojektował Jørn Utzon – projektant Opery w Sydney.

Konstrukcja o wysokości 29 metrów jest wykonana z betonu i wspiera się na trzech pochylonych podporach. Nietypowy design, inspirowany formą znaków nawigacyjnych, początkowo wzbudził sporo kontrowersji i spotkał się z protestami mieszkańców wyspy. Jednak z czasem wieża ciśnień wpisała się w krajobraz Svaneke i stała się jednym z najciekawszych punktów na mapie atrakcji turystycznych.

Unikalna architektura Wieży Ciśnień w Svaneke została doceniona również przez Duński Bank Narodowy, który w 2004 roku umieścił jej wizerunek na rewersie okolicznościowej monety o nominale 20 koron.

Svaneke Vandtårn
Jørn Utzons sti 2, 3740 Svaneke, Dania

Lokalne galerie i sklepy

Svaneke jest znane z tętniącego życiem środowiska artystów i rzemieślników, którzy tworzą tu swoje niezwykłe dzieła. Od ceramiki, przez biżuterię, po wyszukane wyroby szklane – miasto oferuje bogactwo unikatowych przedmiotów, które można podziwiać i nabyć w licznych pracowniach i galeriach.

W sezonie wysokim (późna wiosna – wczesna jesień), dopóki dopisuje pogoda, centrum Svaneke staje się swoistą galerią sztuki. Sklepy artystyczne “wychodzą” do swoich klientów, tworząc również zewnętrzne ekspozycje, nienachalnie (co charakterystyczne dla Duńczyków) przyciągając uwagę spacerujących turystów.

Radosna wrzawa wokół stoisk, szum Bałtyku i przyciągająca oko sztuka użytkowa doskonale oddają unikatowy klimat tego miejsca.

Jednym z ciekawszych miejsc na mapie artystycznej Svaneke jest Pernille Bülow Glass Design, gdzie zakupisz ręcznie robioną sztukę użytkową. Ich wiszące mini-wazoniki do dziś zdobią nasz dom, a piękne lampy znajdują się na liście marzeń do zakupu w przyszłości.

Pernille Bülow Glass Design
Brænderigænget 8, 3740 Svaneke, Dania

Koniecznie odwiedź także Art Box. To urokliwe miejsce z charakterystycznym kolorowym autem na dachu, zachwyci Cię gamą ilustracji, plakatów i niestandardowych pamiątek z Bornholmu. Spotkasz tam również lokalnych artystów i malarzy, zaopatrujących się w materiały do swojej codziennej pracy.

Sklep artystyczny Art Box
Helgolandsgade 2, 3740 Svaneke, Dania

W Art Box zakupiliśmy między innymi plakat Benyt Bornholms Jernbaner – ilustrację przedstawiającą koleje żelazne na Bornholmie, której historia opowiedziana nam przez właściciela sklepu, totalnie mnie urzekła.

Benyt Bornholms Jernbaner – krótka historia wyjątkowej ilustracji

Ilustracja Benyt Bornholms Jernbaner została narysowana w 1931 roku przez 20-letnią Bodil Castellani. Gdy autorka wyprowadziła się z Bornholmu, słuch o niej zaginął, a charakterystyczna ilustracja stała się fragmentem ekspozycji Muzeum Kolei Żelaznej w Nexø.

Po rozmowie z jednym z gości muzeum o możliwościach przedruku (który był niemożliwy ze względu na prawa autorskie), Sten Møller, przewodniczący stowarzyszenia De Bornholmske Jernbaner rozpoczął ponowne poszukiwania autorki. Zaangażował w nie znajomych i zbiegiem okoliczności: tym razem się udało.

Okazało się, że Autorka mieszkała w okolicach Kopenhagi i po wyprowadzce z wyspy przyjęła nazwisko męża – stąd próba jej wcześniejszego odnalezienia zakończyła się fiaskiem. 91-letnia, zaskoczona Bodil Giese (z domu Castellani), która nie widziała swojej ilustracji od ponad 70 lat, bez chwili namysłu wyraziła zgodę na jej przedruk.

Na bazie przedruku artykułu “Bornholm was my childhood” Ingeborg Kofoed Brodersen ze strony galerii Art Box

I tak ten cudowny plakat z lat 30-tych XX wieku stał się dostępny do zakupu dla miłośników Bornholmu i paręnaście lat później zawisł w naszym domu.

Zainteresowanym ilustracją podpowiem, że zważywszy na jego historię i życzliwość autorki Bodil Giese, dziś można zakupić ilustrację za mniej niż 80 koron duńskich (ok. 50 zł).

Svaneke, z jego bogatą historią, wszechobecną sztuką oraz uratowaną przez “Przyjaciół Svaneke” architekturą jest miejscem którego nie możesz pominąć podczas podróży na Bornholm.